De crisis van christenvervolging in Jemen - het verhaal van Mariam

In de afgelopen jaren is de christenvervolging in Jemen extreem toegenomen. Dat komt vooral door de radicalisering van de machthebbers die steeds minder ruimte gunnen aan ‘andersdenkenden’. De macht in Jemen is verdeeld tussen drie partijen; de Houthi-beweging (Zaidi Shia Islam), de Presidential Leadership Council en de Southern Transitional Council. De eerste groepering is Sjiitisch en nauw gelieerd aan Iran. Bij de laatste twee groeperingen gaat het om Soennieten.

Kafir

De escalatie van het conflict tussen de rivaliserende autoriteiten heeft de leefomstandigheden voor christenen en andere minderheden in Jemen in de afgelopen jaren nog verder verslechterd. Christenen worden bestempeld als ‘kafir’, wat een denigrerende term is voor ‘ongelovige’.

Veel moslimlanden hanteren een dualistisch rechtssysteem waarbij naast de islamitische shariawetten ook ‘seculiere’ wetten van kracht zijn die enigszins overeenstemmen met het Internationaal Recht. Een belangrijk deel van het werk van Jubilee Campaign is gebaseerd op het feit dat deze landen op basis van hun eigen wetten in de rechtbank aangesproken kunnen worden op het moment dat er ten opzichte van christenen sprake is van misstanden. In Jemen is echter uitsluitend de shariawetgeving van kracht en zijn christenen volledig rechteloos.

Van godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting is in Jemen dus geen sprake. Volgens artikel 2 van de Jemenitische grondwet uit 1991 is islam de staatsgodsdienst en de sharia de basis van het recht, wat inhoudt dat alle wetten moeten voldoen aan islamitische principes en maatstaven. Hoewel artikel 42 van de grondwet vrijheid van gedachte en meningsuiting waarborgt "binnen de grenzen van de wet", garandeert het geen vrijheid van godsdienst, geloof of geweten.

Angst

Moslims die zich bekeren tot het christendom hebben het in Jemen extra moeilijk omdat op hen volgens de shariawet automatisch de doodstraf van toepassing is. Christenen met een islamitische achtergrond leven daarom doorlopend met de angst om opgepakt en geëxecuteerd te worden. Bijbels moeten verborgen blijven, gebeden worden in het geheim gefluisterd en christelijke feestdagen zoals Pasen en Kerstmis worden thuis in stilte gevierd. Ontdekking leidt vaak tot mishandelingen, vernederingen, martelingen, detentie en buitengerechtelijke executies. In de regel vinden deze ‘afrekeningen’ plaats binnen de eigen besloten familiekring, maar soms wordt de hulp ingeroepen van extremistische groeperingen die zich verantwoordelijk hebben gesteld voor de handhaving van de shariawetten.

Hoewel het moeilijk is om een juiste inschatting te maken van de ernst van de situatie, blijven er doorlopend berichten binnenkomen over de sluiting van ondergrondse kerken, de moord op gelovigen en de ontvluchting van christelijke families. Ondanks de risico’s zijn er echter steeds meer Jemenieten die zich openstellen voor de boodschap van Jezus. Via geheime online groepen en vertrouwelijke bijeenkomsten groeit de ‘ondergrondse kerk’ in Jemen gestaag. Maar de prijs is duizelingwekkend. Op het moment waarop bekend wordt dat iemand zich heeft bekeerd, is er meestal geen andere optie dan te vluchten.

Jubilee Campaign heeft zich het lot aangetrokken van een van deze overlevenden die momenteel ondergedoken zit in Egypte; “Mijn naam is Mariam. Ik ben geboren en getogen in Jemen, een land waar islam de officiële godsdienst is en de sharia elk aspect van het leven beheerst. Voor de meeste mensen is het ondenkbaar om de islam in twijfel te trekken, maar voor mij, zelfs als jong meisje, was het onmogelijk om de twijfel en de vragen in mijn hart te onderdrukken.”

Twijfels

Mariam groeide op in een groot gezin met vijf zussen en drie broers. Haar vader was ruimdenkend en gunde haar de mogelijkheid om zelf na te denken en twijfels te hebben. Zo kon Mariam hem bijvoorbeeld vragen waarom zoveel verboden was voor vrouwen – waarom simpele handelingen zoals het epileren van wenkbrauwen of hardop praten als ‘haram’ (zondig) werden beschouwd. Waarom mochten vrouwen niets doen zonder de toestemming van een man en waarom mochten ze niet zonder begeleiding het huis verlaten?

De relatieve vrijheid waar Mariam over beschikte toen ze jong was, verdween toen haar vader overleed. Haar moeder en broers stelden zich veel strenger op, en ze werd gedwongen om zich te houden aan de (vijf) dagelijkse gebeden, het periodieke vasten en ze werd verplicht om zich voortaan volledig te bedekken. Maar de sluier beschermde haar waardigheid niet – het maakte haar alleen maar onzichtbaarder. Mariams wereld veranderde na de dood van haar vader in een gevangenis.

In 2021 werd Mariam gedwongen te trouwen met een man die ze nauwelijks kende. Hij ontpopte zich al snel als gewelddadig en controlerend. Hij verbood haar te studeren of zelfs maar vrijuit te spreken. Op basis van ongegronde beschuldigingen werd ze regelmatig geslagen en ze mocht niet meer werken. Toen Mariam naar haar ouderlijke huis vluchtte, werd ze door haar moeder en broers teruggestuurd omdat het volgens hen beter was om te lijden dan dat ze haar familie te schande zou maken.

Exorcisme

Haar man geloofde dat ze bezeten was door een boze geest, omdat ze zich verzette tegen een leven als vrome moslima. Een imam werd opgeroepen om een ​​exorcisme uit te voeren, wat resulteerde in een marteling die maar liefst vijf maanden duurde. Er werden elektrische schokken toegediend, Mariams haar werd uitgetrokken en haar ribben werden gebroken. Het feit dat ze zwanger was, weerhield haar belagers er niet van om tijdens de ‘bevrijdingssessies’ extreem geweld te gebruiken; "Het was een wonder van God dat mijn ongeboren kind het overleefde," zegt ze. "Ik voelde in mijn hart dat God zei: 'Wees niet bang. Ik ben bij je.'"

Op een dag, terwijl ze door Facebook scrolde, zag ze de woorden: "Weet je dat God van je houdt? Je bent belangrijk." Die boodschap raakte haar diep. Ze begon in het geheim onderzoek te doen naar het christelijke geloof en leerde Jezus kennen – niet als een veroordelende figuur, maar als een liefdevolle Redder die haar evenveel waardeerde. Toen haar familie en man ontdekten dat Mariam christen was geworden, nam het misbruik toe. Opgesloten, uitgehongerd en gemarteld, weigerde ze nog steeds haar geloof af te zweren. Op een nacht, met niets meer dan een kleine tas en een gebed, vluchtte ze.

Het is in Jemen onmogelijk om te reizen zonder een van de vele controleposten van de Houthi’s te passeren. Als de militante strijders erachter zouden komen dat Mariam zich schuldig had gemaakt aan ‘geloofsafval’, zou dit ongetwijfeld resulteren in een doodvonnis. Toch lukte het haar om een kleine stad elders in Jemen te bereiken met een christelijk kerkje waar ze zich liet dopen; "Voor het eerst in mijn leven voelde ik me echt levend - schoongewassen, geliefd, niet om wat ik deed, maar om wie ik was."

Scheiding

Enige tijd later reisde ze naar een andere stad waar het haar lukte om van haar man te scheiden. Haar missie was duidelijk: met haar kind uit Jemen ontsnappen. Ze kocht een vliegticket naar Caïro, maar haar kind werd bij de douane tegengehouden omdat ze niet beschikte over de toestemming van de vader om haar kind te laten reizen. Het lukte Mariam in haar wanhoop echter om de ambtenaren om te kopen, waarna ze uiteindelijk toch samen met haar zoon mocht vertrekken.

Eenmaal aangekomen in Egypte was het alsof ze een andere wereld binnenstapte. Alleen, en zonder documenten woonde ze aanvankelijk bij een Jemenitisch moslimgezin, waarbij ze haar christelijke identiteit verborgen moest houden. Maar zelfs daar werd ze geconfronteerd met intimidatie – de zoon van het gezin probeerde haar tot een huwelijk te dwingen en haar zoon werd door de huisbaas geslagen. Uiteindelijk vond ze met de hulp van een christelijk gezin een klein appartement. Maar veiligheid bleef onbereikbaar. Mariams ex-man achterhaalde haar telefoonnummer en dreigde haar met zuur te verminken. Haar zussen, onder druk van de familie-eer, onthulden haar locatie aan haar achtervolgers.

"Ik moest opnieuw vluchten, mijn naam veranderen, alle banden met het verleden verbreken. Nu leef ik ondergedoken. Maar van binnen ben ik niet langer bang. Ik weet dat ik geliefd ben door een God die met me meeloopt." Het christendom redde Mariams leven niet alleen, het gaf haar ook een nieuwe identiteit. "Ik ben niet langer Mariam, de onderdrukte, de misbruikte, de stemloze. Ik ben Mariam, de geliefde, de vergeven, het kind van God."

Nieuwe familie

Een lokale groep christenen verwelkomde haar met open armen. De zorg en vriendelijkheid die ze ontving van haar ‘nieuwe familie’ genas haar wonden. Mariam bestudeert nu de Bijbel met passie en bouwt wortels die sterk genoeg zijn om toekomstige stormen te doorstaan. Tegenwoordig voedt ze haar zoon op in het licht van die liefde, ver weg van de beklemmende veroordeling waar zij zelf mee is opgegroeid. "Ik leer mijn zoon dat God hem – en elke vrouw ook – waardeert, niet door hoeveel ze gehoorzamen, maar door de diepte van Zijn genade. Ware kracht schuilt in vriendelijkheid. Ware moed vind je in liefde."

Maar het gevaar is nog niet geweken. "Ik word nog steeds opgejaagd. Ik leef nog steeds ondergedoken. Dus vraag ik: bid alstublieft voor mij. Steun mij alstublieft." Mariam heeft minstens een jaar lang een veilige schuilplaats nodig, juridische bijstand van een lokale advocaat in Egypte en bescherming tegen ontvoering of geweld door haar familie en ex-man. Ze is enorm dankbaar voor de steun van Jubilee Campaign en de persoonlijke begeleiding die ze doorlopend van Joseph Janssen en andere mensen uit ‘het netwerk’ ontvangt.

Veel christenen in het Midden-Oosten die hebben moeten vluchten en onze hulp hard nodig hebben, weten uiteindelijk een veilig heenkomen te vinden in Egypte. Het is daarom ons verlangen om ook daar een ‘veilige haven’ te creëren voor onze broers en zussen die vervolgd worden. Wij nodigen u graag uit om mee te bidden voor dit nieuwe initiatief en hopen dat u ons zult steunen in onze inspanningen om het werkgebied van Jubilee Campaign naar Egypte uit te breiden.