USCIRF: Rusland onderdrukt moslims en Jehovah’s Getuigen

Rusland staat dit jaar voor het eerst hoog op de lijst van landen waar godsdienstvrijheid onder ernstige druk staat. Dat meldt het onlangs verschenen nieuwe jaarrapport van USCIRF, de Amerikaanse ‘waakhond’ voor internationale godsdienstvrijheid. Ook nieuw op de lijst is de categorie ‘organisaties’: groeperingen zoals IS, die verantwoordelijk zijn voor de meest ernstige schendingen van religieuze vrijheid. De ‘United States Commission on International Religious Freedom’ (USCIRF) monitort wereldwijd de vrijheid van godsdienst en doet op basis van haar bevindingen aanbevelingen aan de Amerikaanse overheid. Het nieuwste rapport omvat de periode 2016 tot en met februari 2017 en bevat een lijst met landen waar geloofsvrijheid onder druk staat. De lijst is verdeeld in drie categorieën, afhankelijk van de ernst van de schendingen: de ‘countries of particular concern’ (CPC), de ‘Tier-2-landen’, en andere landen die in de gaten worden gehouden. Uniek geval De CPC-categorie omvat landen waar de overheid zich schuldig maakt aan ‘systematische, aanhoudende en grove schendingen’ van religieuze vrijheid, of deze schendingen toestaat. Het gaat hierbij om marteling, wrede en onmenselijke straffen, lange gevangenisstraffen zonder proces en het laten verdwijnen van mensen. De landen op deze lijst zijn de Centraal Afrikaanse Republiek, China, Eritrea, Iran, Myanmar, Nigeria, Noord-Korea, Pakistan, Saoedi-Arabië , Soedan, Syrië, Tajikistan (sinds februari 2016 voor het eerst op de CPC-lijst), Turkmenistan, Oezbekistan, Vietnam, en een opvallende nieuwkomer: Rusland. ‘Rusland is een uniek geval ten opzichte van de andere landen’, schrijft USCIRF. ‘Het is de enige staat die niet alleen de onderdrukking van godsdienstvrijheid heeft geïntensiveerd sinds USCIRF begon met monitoren, maar zijn repressieve beleid ook heeft uitgebreid naar het territorium van een naburig land.’ De commissie verwijst daarmee onder meer naar de bezetting van de Krim, waar islamitische Krim-Tataren sinds de inval in 2014 worden onderdrukt. Ook in Rusland zelf neemt de godsdienstvrijheid af; de beweging van Jehovah’s Getuigen dreigt verboden te worden en onschuldige moslims worden veroordeeld op beschuldiging van terrorisme en extremisme. In de gaten houden Egypte en Irak, die respectievelijk sinds 2011 en 2008 op de CPC-lijst stonden, zijn een plaatsje gezakt en staan nu op de lijst van ‘Tier-2-landen’. Hoewel minder ernstig, vinden ook in deze landen schendingen van godsdienstvrijheid plaats, hetgeen soms wordt getolereerd door de overheid. Andere landen in deze groep zijn Afghanistan, Azerbeidzjan, Bahrein (voor het eerst toegevoegd), Cuba, India, Indonesië, Kazachstan, Laos, Maleisië en Turkije. De derde categorie bevat landen die in de gaten moeten worden gehouden, omdat er zorgelijke ontwikkelingen gaande zijn. Sommige van deze landen stonden eerder op de CPC- of Tier 2-lijst. Ook staan er landen in deze groep die USCIRF heeft bezocht, maar die niet voldeden aan de CPC- of Tier 2-voorwaarden. Het gaat in deze categorie om Bangladesh, Wit-Rusland, Ethiopië, Kenia, Kirgizië, Mexico, Nepal en Somalië. Nepal en Mexico zijn nieuw op deze lijst. Gewelddadige groeperingen Dit jaar voegde de commissie een nieuwe categorie toe aan het rapport: organisaties. Het gaat hierbij om organisaties met veel politieke macht en met controle over een grondgebied. Deze organisaties staan niet onder controle van een regering en gebruiken vaak geweld om hun doelen te bereiken. Dit soort groeperingen zorgt soms voor de meest ernstige schendingen van de vrijheid van godsdienst. De commissie heeft in deze lijst opgenomen de Islamitische Staat van Irak en Syrië (ISIS), de Taliban in Afghanistan en Al-Shabaab in Somalië. Speciaal gezant Om schendingen van religieuze vrijheid beter te kunnen bestrijden, adviseert USCIRF de Amerikaanse regering om een speciaal gezant voor internationale religieuze vrijheid aan te stellen. Ook beveelt de commissie de aanstelling van een speciaal adviseur aan, die de president adviseert over zaken rondom godsdienstvrijheid. Hogere prioriteit Een belangrijke basis voor het werk van USCIRF is de Amerikaanse Wet voor Internationale Godsdienstvrijheid (IRFA) uit 1998, die van religieuze vrijheid een hoge prioriteit wil maken in het buitenlandbeleid van de Verenigde Staten. Helaas heeft tot nu toe geen enkele Amerikaanse regering de wet volledig toegepast. Dit komt onder andere door gebrek aan steun op hoog niveau, een gebrek aan mankracht, een inconsistente toepassing van de wet en onvoldoende geld en training. Sinds een jaar is er echter weer meer energie gestopt in het beleid ten aanzien van godsdienstvrijheid en staat het recht hoger op de agenda.

#USCIRF #UnitedStatesCommissiononInternationalReligiou #Rusland