Nigeria - Christelijke studente gelyncht wegens blasfemie

Op donderdag 12 mei jl. werd de 21-jarige studente economie Deborah Emmanuel Yakubu in het Shehu Shagari College of Education in de staat Sokoto door woedende medestudenten gelyncht. Ze werd geslagen en gestenigd, waarna haar lichaam in brand werd gestoken. De directe aanleiding voor de brute moord was een bericht wat ze in een WhatsApp-groep had ingesproken. In het bericht had ze aan de deelnemers gevraagd om geen onzinnige religieuze onderwerpen te plaatsen maar zich te beperken tot onderwerpen die verband hielden met de studie. Haar medestudenten gebruikten de groep namelijk ook om teksten uit de koran te delen. Direct na haar ingesproken bericht volgden doodsbedreigingen. Na een mislukte poging om de school te ontvluchten werd Deborah uiteindelijk door een groep medestudenten ingesloten waarna ze op gruwelijke wijze werd geëxecuteerd.

Falen

Vier dagen na het tragische incident stelde landsadvocaat Ebun-Olu Adegboruwa dat de gouverneur van de deelstaat Sokoto dringend af zou moeten treden omdat hij had gefaald om de wet te handhaven. In de aanklacht tegen de moordenaars durfde de openbare aanklager van Sokoto namelijk niet verder te gaan dan de bestempeling van de executie als ‘criminele samenzwering’ en ‘het aanzetten tot openbare ordeverstoring’. De landsadvocaat noemde dit een aanfluiting en belediging aan het adres van de ouders van de studente omdat er duidelijk sprake was van moord met voorbedachten rade.

Ook schoot de lokale beveiliging tekort. Het incident vond plaats in een hogere instelling onder toezicht van beveiligingsbeambten die beweerden overweldigd te zijn geweest door de menigte. Vanuit de videobeelden die na de executie beschikbaar kwamen, blijkt dit echter niet het geval geweest te zijn. Verder is het bekend geworden wie de doodsbedreigingen via WhatsApp hebben verstuurd. Dat er nog geen zwaardere aanklachten zijn ingediend tegen de daders is duidelijk een geval van nalatigheid. In een verklaring aan Epoch Times verklaarde de Commissaris van Politie in Sokoto dat er 15 gewapende agenten bij de executie aanwezig waren. Dat er niet werd ingegrepen kan duiden op medeplichtigheid door het politieapparaat en de Nigeriaanse overheid in het algemeen.

Als reactie op de recente gebeurtenissen riep de woordvoerder van de Christian Association Nigeria (CAN) haar leden op om in alle 36 deelstaten op zondag 22 mei vreedzame protesten te organiseren. “In een regio waar blasfemie boven gezond verstand, vrijdenken en logisch redeneren wordt geplaatst is niemand veilig”, aldus een woordvoerder van CAN. “We kunnen concluderen dat de mens in staat is tot de meest gruwelijke daden als hij zich blind overgeeft aan groepsdruk of zich mee laat slepen met het narratief van een groep. Dat intelligente, volwassen studenten en ambtenaren in staat waren zich over te geven aan massahysterie of het nalieten om in te grijpen toen er sprake was van onrechtmatig handelen, is helaas een bekend verschijnsel.”

Tegengas

Na de arrestatie van twee verdachten die hadden deelgenomen aan de illegale executie, stroomden de straten van Sokoto vol met boze moslims die eisten dat de politie de daders vrij zou laten. De standrechtelijke executie van een christenmeisje voor het plegen van blasfemie tegen de profeet Mohammed zou volgens hen volledig gerechtvaardigd zijn. Om hun eis kracht bij te zetten trok de meute door de straten van Sokoto waarbij onder andere de huizen van christenen en een kerk werden geplunderd en in brand gestoken. Uiteindelijk verzamelden de relschoppers zich voor het paleis van sultan Muhammed Sa'ad Abubakar, een belangrijke geestelijk moslimleider in Sokoto. Ze droegen leuzen met zich mee met de tekst ‘wij zijn moslims, geen terroristen’ waarmee ze aangaven dat ze daarmee de moord goedkeurden.

Het is echter bemoedigend te zien dat de sultan en diverse andere moslimleiders uit de regio de moed konden opbrengen om tegengas te geven en de agressieve menigte te vermanen. Ze spraken zich uit tegen de moord op de studente en riepen op om kalm te blijven. Om het besluit van de lokale leiders kracht bij te zetten stelde de gouverneur van de staat uiteindelijk een 24-uurs avondklok in. Ook werd de universiteit onmiddellijk na het incident op vrijdagmorgen voor onbepaalde tijd gesloten.

Twee rechtssystemen

In veel islamitische landen is er sprake van twee rechtssystemen die naast elkaar van kracht zijn. Aan de ene kant willen deze landen binnen de internationale gemeenschap toch gezien worden als modern, stabiel en betrouwbaar zodat hun burgers kunnen rekenen op internationale acceptatie en economische samenwerking met andere landen die zich hebben verbonden aan algemeen geaccepteerde spelregels zoals bij voorbeeld de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Maar aan de andere kant willen islamitische landen echter toch ook de sharia wetgeving implementeren om te voldoen aan de strenge regels zoals door de profeet Mohammed geformuleerd. Een belangrijk deel van de sharia wetgeving conflicteert echter met internationale normen en waarden zoals in dit geval de doodstraf en standrechtelijke executie voor het plegen van blasfemie terwijl volgens het Nigeriaanse strafrecht er een gevangenisstraf van twee jaar staat voor het opzettelijk beledigen van een bevolkingsgroep.

De bevoegdheid om in specifieke gevallen het ene of het andere rechtssysteem toe te passen komt in de praktijk in dit soort landen vaak te liggen in de handen van lokale leiders. In Noord-Nigeria spelen de sjeiks, sultans en imams een belangrijke rol maar de invloed van traditionele leiders van lokale stammen mag zeker niet worden onderschat. Het besluit van deze lokale leiders om vast te houden aan de nationale, op het Britse rechtssysteem gestoelde wetten en niet te zwichten voor de druk vanuit de extremistische moslimgemeenschap in Sokoto, heeft er in ieder geval voor gezorgd dat verdere escalatie van het geweld tegen de christenen op die noodlottige dag kon worden voorkomen.

Vredestichters

Jubilee Campaign heeft in de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het bouwen van relaties met traditionele en gekozen lokale moslimleiders in Noord-Nigeria. Het is juist op dit soort momenten waarop het in ieder geval voor onszelf duidelijk wordt dat er een rol is weggelegd voor christenen die bereid zijn om zich op te werpen als vredestichters in een land dat wordt verscheurd door geweld en corruptie. Een land waar het geweld tegen onze broers en zussen onderdeel is van een bredere strijd waar wij ons niet aan willen onttrekken.