Staatloosheid als wapen: het onbekende leed van Hmong- en Montagnard-christenen
Het is zó gewoon, dat je pas doorhebt hoe belangrijk het is als je het niet meer hebt: een officiële identiteit. Voor tienduizenden christenen uit de Hmong- en Montagnard-gemeenschappen in Vietnam is dit al decennialang bittere realiteit. De overheid weigert hun bestaan te erkennen zolang ze weigeren hun geloof af te zweren. Uit wanhoop vluchten velen naar het buitenland, waaronder Thailand, waar wij hen eerder dit jaar hebben ontmoet.
Op de vlucht Het had een gewoon ritje naar het ziekenhuis moeten zijn voor Ma Seo Sung en een familielid. In plaats daarvan werden de ‘identiteitsloze’ Hmong-mannen onderweg aangehouden door de politie; het familielid werd vrijgelaten, maar Sung werd in bewaring genomen. Enkele dagen later kreeg de familie zijn dode lichaam terug. Hij had zelfmoord gepleegd, zei de politie. De tekenen van marteling op het lichaam van de jongeman waren echter overduidelijk.
Sungs vrouw vreesde voor haar veiligheid en vluchtte met haar twee kinderen naar Thailand. Enkele familieleden volgden nadat ze bedreigingen ontvingen van de lokale politie. Daar ontmoette onze collega de ontredderde christenen. Ze toonden foto’s van het gehavende lichaam van hun overleden zwager. Ze hoopten in Thailand een vluchtelingenstatus te krijgen, maar net als voor vele andere vluchtelingen is de kans daarop klein.
Jaren opgesloten De kans is groter dat ze in één van de beruchte Thaise detentiecentra terecht komen, omdat de autoriteiten hen niet erkennen als vluchtelingen. Deze centra zijn niet meer dan overbevolkte gevangenissen, waar slechte hygiëne en ongezond voedsel de gevangenen verzwakken. Je kunt er alleen uit ontsnappen door een vluchtelingenstatus te verkrijgen en asiel te ontvangen in een ander land. Maar dat gebeurt niet vaak. Sommige Hmong-christenen zitten al jaren opgesloten zonder perspectief op vrijlating.
(Lees verder onder de foto)
Geen recht op bestaan De enige andere optie is teruggaan naar Vietnam. Maar de gesprekken met Hmong-vluchtelingen tekenden een grimmig beeld van het antichristelijke klimaat in Vietnam. De overheid ziet het protestantisme als een gevaarlijke buitenlandse godsdienst. Meer dan tienduizend Hmong-christenen en een onbekend aantal Montagnard-christenen krijgen geen identiteitspapieren om hen te dwingen hun geloof te verloochenen.
Dit maakt het leven voor hen praktisch onmogelijk: geen ID betekent geen onderwijs, geen gezondheidszorg, geen bankrekening, geen eigendom zoals grond of huis, geen werk. Mensen die trouwen krijgen geen huwelijkscertificaat en kunnen de geboorte van hun kinderen niet aangeven. De staatloze Hmong en Montagnards leiden een zwervend bestaan of verbergen zich met andere vluchtelingen in dorpen in onherbergzame gebieden. Maar zelfs daar weten de autoriteiten hen te vinden en worden ze gediscrimineerd, aangevallen, gearresteerd en soms zelfs vermoord.
Nergens veilig De vervolging van Hmong en Montagnards door de Vietnamese overheid strekt zich zelfs uit tot in het buitenland. Vluchtelingen die actief meewerken aan het documenteren en aankaarten van het leed van hun volk worden scherp in de gaten gehouden en bedreigd. Een Hmong-gemeenschapsleider vertelde dat de autoriteiten zijn computer hadden gehackt en nu over veel persoonlijke informatie beschikten. Hij vreesde te worden ontvoerd naar Vietnam.
Juridische hulp Jubilee Campaign werkt samen met Asylum Access Thailand en Boat People SOS (BPSOS) om de VN op de hoogte te brengen van de problemen van de Hmong en Montagnards. Een gebrek aan informatie over hun toestand leidt er namelijk regelmatig toe dat de UNHCR (vluchtelingenbureau van de VN) hen geen vluchtelingenstatus verleent. Samen met Asylum Access Thailand helpen we de vluchtelingen bij het aanvragen van een status en schrijven we heropeningsverzoeken voor onterecht afgewezen asielzaken.