‘Geschiedenis van Irakese christenen moet worden erkend’
Een conferentie in het Europees Parlement over de toekomst van christenen in Irak leverde bijzondere ontmoetingen en gesprekken op. In oktober organiseerde Jubilee Campaign een conferentie in het Europees Parlement om aandacht te vragen voor de toekomst van christenen in Irak. ‘Hoe kunnen wij hun voortbestaan waarborgen in de bakermat van het christelijk geloof?’ was de vraag die centraal stond. Maar minstens zo interessant als de conferentie waren de ontmoetingen die daaromheen plaatsvonden. Onze collega Mirjam Bos vertelt over drie christelijke jongeren uit Irak, met wie zij enkele dagen optrok. Ter voorbereiding van de conferentie verbleef ik een aantal dagen met een groep Irakezen in een appartement in Brussel. We hadden tijd om de toespraken door te nemen, mensen te ontmoeten en om elkaar tussen het werk door beter te leren kennen. Met name de kennismaking met drie Irakese jongeren heeft mij diep geraakt. Ayda, Ammar en Moshtak* zijn allemaal tussen de 25 en 29 jaar oud en zijn geboren in Erbil, in het Koerdische gebied van Irak. Vooral Ayda, een jonge christelijke vrouw die een baan heeft bij de Koerdische overheid, was er klaar voor om de wereld te vertellen over de christenen in Irak. Dit is haar verhaal. Tweederangsburgers ‘Ik heb het geluk dat ik ben geboren in Erbil. Ik heb een baan, een huis en ik ken de lokale taal. Maar sinds 2014 is het gebied erg veranderd. Toen zijn er vele vluchtelingen van elders in Irak naar het Koerdische gebied gevlucht, nadat IS hun dorpen was binnengevallen. Velen leven in vluchtelingenkampen onder erbarmelijke omstandigheden. Het is niet zo dat christenen pas sinds de komst van IS uit Irak wegvluchten. Dat gebeurt al jaren. De Islamitische Staat is slechts een uitdrukking van de gevoelens die al heel lang leven onder bepaalde groepen moslims. Als religieuze minderheid zijn wij tweederangsburgers, ook in Koerdistan. Christenen waren hier eerder dan moslims, maar nu zijn we een minderheid en worden we weggedrukt. Er is een jihad aan de gang die dieper gaat dan slechts een enkele groep als IS. Er gebeuren veel alarmerende dingen. Wat mij vooral raakt, is het feit dat ze de geschiedenisboeken veranderen ten gunste van de islam en deze ‘waarheden’ vervolgens onderwijzen aan de bevolking. De historie laat echter zien dat de christenen hier eerder waren dan de moslims, en dat wij door de komst van de islam zijn opgejaagd en verdreven. Dat moet niet vergeten worden. De namen van christelijke dorpen en gebouwen moeten gehandhaafd worden. Als onze culturele geschiedenis wordt weggevaagd, is het alsof wij hier nooit hebben bestaan en geen recht hebben om hier te zijn. Onze christelijke geschiedenis moet worden erkend in de boeken, zodat er geen foute beeldvorming ontstaat.’ Riskant Ik vroeg Ayda of ze haar verhaal wilde delen in het Europees Parlement. Maar dat wijst ze vriendelijk af. ‘Ik moet nog terug naar Koerdistan, waar ik werk voor de overheid. Als mijn uitlatingen zouden worden gepubliceerd, riskeer ik veel’, vertelt ze mij. ‘De toekomst van Irakese christenen is onzeker op dit moment’, gaat Ayda verder. ‘Het is belangrijk dat er in de bevrijde gebieden een overheid komt, die christenen tot volwaardige burgers maakt. Als wij door politici worden vertegenwoordigd, kunnen we via hen bescherming krijgen en zijn we minder kwetsbaar voor misbruik. Mensenrechten zoals godsdienstvrijheid moeten in de wet worden vastgelegd en worden gewaarborgd. Misschien kan de internationale gemeenschap een overgangsregering vormen in de provincie Nineveh, waarin alle religieuze minderheden worden vertegenwoordigd. Wanneer in Irak een veilig gebied is gecreëerd, kunnen de gevluchte minderheden die nu in Europa zijn, terugkeren.’ Strijdvaardig ‘Zouden jullie geen asiel willen aanvragen in België?’ vraag ik aan Ayda en haar jonge collega’s. ‘Dat zou ik nooit doen’, antwoordt Ayda vastbesloten. ‘Ik ben christen en ik wil leven in mijn eigen land. Daar wil ik mijn toekomst opbouwen. Wij moeten vechten voor onze rechten en ons niet laten wegdrukken.’ Ik schiet vol en loop even naar de keuken. Als Jubilee Campaign zijn we een lang proces ingegaan om te strijden voor evenredige en effectieve politieke vertegenwoordiging van christenen en andere minderheden. De strijdvaardigheid van deze jongeren laat zien dat dit geen hopeloze taak is. Het geeft me opnieuw de overtuiging dat we ons moeten inzetten voor het voortbestaan van de christenen die de taal van Jezus nog spreken, zodat hun cultuur en geschiedenis niet verloren gaat. * De namen van de jongeren zijn gefingeerd i.v.m. hun veiligheid.